Dziecko komunikuje się z otoczeniem za pomocą krzyku, płaczu i pomrukiwania.

Dziecko zaczyna wydawać dźwięki zbliżone do samogłosek, a nawet niektórych spółgłosek. Jest to GŁUŻENIE.

Jest to czas GAWORZENIA. Dziecko słysząc własne realizacje, zaczyna je naśladować i powtarzać. Również słuchając wypowiedzi innych osób, maluch stara się naśladować usłyszane dźwięki. Najczęściej są to sylaby otwarte (zakończone samogłoską), np. mamama, bababa, papa.

Dziecko doskonali umiejętność rozumienia prostych słów i poleceń.

Samodzielnie wypowiada KILKA WYRAZÓW, które zbudowane są z jednej lub dwóch sylab, np. mama, da, am.

Następuje rozwój słownictwa,  dziecko nazywa osoby, przedmioty i czynności.

Jego wypowiedzi są jednowyrazowe, bez odmiany.

Poszczególne słowa mogą być niezrozumiała dla otoczenia, a w wyrazach dochodzić do przestawiania i omijania sylab, upraszczania zbitek spółgłoskowych.

Dziecko tworzy także własne słowa.

Maluch wymawia następujące głoski: i, y, e, a, o, u, p, pi, b, m, n, t, d, ń, ś, k, ki, j.

Dziecko rozumie większość nazw przedmiotów, osób i czynności, które związane są z codziennością, a także proste zdania pojedyncze i polecenia.

Pod koniec drugiego roku życia dziecko wypowiada PIERWSZE ZDANIE, składające się z dwóch wyrazów, np. mama am.

Zdania, które wypowiada dziecko, stopniowo stają się coraz dłuższe i złożone.

Pojawia się odmiana wyrazów (początkowo przez przypadki), choć może być często nieprawidłowa.

Obserwuje się wzrost sprawności komunikacyjnej. Dziecko słownie wyraża swoje potrzeby, odpowiada na zadane mu pytania oraz pyta o to, co je interesuje. Zaczyna używać trybu rozkazującego (Daj!).

Maluch mówi o sobie w 1 os. liczb pojedynczej, a nie używając swojego imienia, jak w poprzednich miesiącach (zamiast: Asia je, mówi: Jem).

W tym okresie dziecko opuszcza sylaby początkowe lub końcowe w wyrazach, a także przestawia głoski.

Dziecko wypowiada prawidłowo spółgłoski: p, b, m, f, w, k, g, h, t, d, n, l, oraz samogłoski ustne: a, o, u, e, y, i, a, czasem nosowe: ą, ę. Pod konie tego okresu pojawia się również: s, z, c, dz, które wcześniej było zastępowane przez: ś, ź, ć, dź.

Mowa dziecka jest zrozumiała dla otoczenia.

W mowie potocznej są utrwalane głoski s, z, c, dz, a pod koniec tego okresu pojawiają się głoski sz, ż, cz, dż.

Stale wzrasta słownictwo, którym posługuje się dziecko, a wypowiedzi stają się dłuższe i barwniejsze. Obserwuje się również częstsze używanie wyrazów nazywających cechy (przymiotniki i przysłówki).

Dziecko rozwija zdolność narracji. Dostrzega bowiem różnicę między przeszłością, teraźniejszością i przyszłością oraz potrafi nazwać proste związki przyczynowo-skutkowe lub relacje czasowe.

Dziecko rozumie większość przyimków wyrażających usytuowanie osoby lub zdarzenia w przestrzeni i potrafi poprawnie ich używać.

Czterolatek wypowiada się używając nie tylko zdań prostych, ale także złożonych.

Lawinowo wzrasta liczba zadawanych przez dziecko pytań. Pojawia się pytanie: dlaczego?.

Dziecko nadal popełnia błędy gramatyczne, ale są one coraz rzadsze. Spada również liczba neologizmów dziecięcych.

Jest to czas ostatecznego kształtowania się systemu językowego.

Znacznie wzrasta poziom kompetencji komunikacyjnej. Dziecko potrafi się przywitać i pożegnać; wie, że inaczej należy się zwracać do rodziców, pani w przedszkolu i innych dzieci.

Wzrasta zdolność narracji.

Koniec wieku przedszkolnego to czas twórczego posługiwania się językiem. Dziecko zaczyna bawić się słowami, potrafi rymować, dostrzega wieloznaczność wyrazów. W jego języku zaczynają pojawiać się wyrażenia, zwroty i słowa o znaczeniu metaforycznym.

Przedszkolak potrafi wyróżnić głoskę na początku, w środku i na końcu wyrazu, a także wyklaskać sylaby w podanym słowie.

Pięciolatek wymawia już głoski sz, ż, cz, dż. Pojawia się również głoska r, która może być przez dziecko nadużywana (rampa, korory).

Przed rozpoczęcie nauki w szkole mowa sześciolatka powinna być w pełni ukształtowana. Dziecko powinno zatem wypowiadać wszystkie głoski, a w swoich wypowiedziach posługiwać się zdaniami.